Оскар Уайльд | Нууц гэх юмгүй Сфинкс

 

 

Би нэг үдээс хойш “Кафе де ля Пэ”-д хундагатай вермут дарсаа шимэн Парисын хосгүй сайхан, хөгийн муухай хосолсон амьдралыг харж суутал хэн нэгэн хүн намайг дуудах шиг болов. Эргээд хартал Лорд Мёрчисон байх нь тэр. Бид хоёр их сургуулиас хойш бараг арван жил уулзаагүй юм байна. Би түүнтэй дахин уулзсандаа баярлаж, чин сэтгэлээсээ гар барилаа. Бид Оксфордын их сургуульд их дотно найзууд байсан юм. Жеральд их царайлаг, өөдрөг, нэр төртэй хүн, надад ч их таалагддаг. Бодсон санаснаа нуулгүй хэлдгээ л больчихвол тэр нэг л өдөр их алдартай болно гэж боддог ч бид үнэндээ түүний энэ шулуун шударга занд дуртай байлаа. Тэр энэ удаа нэлээд өөрчлөгдсөн харагдав, сандраад түгшээд байгаа ч юм шиг. Энэ цаг үеийн байдалд түгшсэн хэрэг байж таарахгүй, учир нь Жеральд хэзээний консерватив үзэлтэй хүн, Пятикнижид ч, лордуудын танхимд ч ямагт итгэл дүүрэн явдаг. Тиймээс би энэ, эмэгтэй хүнтэй холбоотой асуудал байх гэж бодоод түүнээс гэрлэсэн эсэхийг нь асуутал,

­­–– Би эмэгтэйчүүдийг сайн ойлгодоггүй гэв.

–– Жеральд минь дээ, эмэгтэй хүнийг хайрлахад л болно, ойлгох хэрэггүй гэж би хэллээ.

–– Би хүнд итгэлгүйгээр хайрлаж чадахгүй.

–– Амьдралд чинь их нууцлаг юм тохиолдсон бололтой, Жеральд надад ярь л даа.

–– Энд хүн ихтэй байна. Тэрэг барья. Үгүй, шар тэрэг болохгүй, өөрийг барья... Энэ ногоон зүгээр...

Ингээд бид удалгүй Мадлений зүг өргөн чөлөөгөөр уруудаж явав.

–– Хаашаа явах вэ? гэж намайг асуутал тэр:

–– Хаашаа ч яах вэ, Буагийн ресторанд хоол идье. Чи надад юу хийж байгаагаа ярь гэв.

–– Би эхлээд чиний яриаг сонсмоор байна. Тэр нууцлаг юмаа ярь.

Тэр халааснаасаа мөнгөн цоожтой жижиг ширэн хавтас гаргаад надад өгөх юм. Аваад нээж үзтэл минь дотор нь эмэгтэй хүний зураг байна. Өндөр нуруу, туранхай бие, том нүд, задгай үстэй тэр бүсгүй нэг л хачин харагдана, үзмэрч ч юм шиг, үнэтэй ангийн арьсан дээл өмсчхөж.

–– Энэ царайг хараад юу бодогдож байна? Итгэж болох хүн үү? гэж Жеральд лавлав.

Би зургийг сайтар харлаа. Бүсгүй ямар нэг юм нуугаад байх шиг. Гэхдээ тэр нуугаад байгаа нь сайн зүйл үү, муу зүйл үү бүү мэд. Их нууцлаг гоо үзэсгэлэнтэй бүсгүй; уруулд нь тодрох инээмсэглэлийг яагаад ч өхөөрдөм гэж хэлэмгүй.

–– За, юу гэмээр байна? гэж Жеральд тэсвэр алдан асуув.

–– Булган дээлтэй Жоконда. Надад түүний тухай ярь л даа.

Жеральд, –– Одоо дэмий, хоолны дараа болъё гээд өөр юм ярьж эхлэв.

Зөөгч бидэнд кофе, тамхи авчирч өгсний дараа би түүнийг ярина гэснээ ярь гэж шавдуултал тэр ч суудлаасаа босож, өрөөн дотуур дээш доош холхисноо буйдан дээр суун надад энэ түүхийг ярьсан билээ:

“Нэг орой цаг тав болж байх үед би Бонд гудамжаар явж байлаа. Замд тэрэг ихтэй, түгжрээд урагш ер ахихгүй болжээ. Нэг мөч явган хүний замын хажууд дээвэр нь задгай жижиг шар тэрэг зогсож байсан нь яагаад ч юм анхаарлыг минь татав. Тэрэг дотор чамд зургийг нь харуулсан тэр хүүхэн сууж байлаа. Сэтгэл минь маш их хөдөлж, би тэр шөнөдөө болон маргааш нь өдрийн турш зөвхөн түүний тухай бодов.

Маргааш нь би нөгөө л гайтай гудамжаар дээш доош холхиж, тэрэг бүрийг нарийвчлан шалгаж, өнөөх шар тэрэг ирэг гээд хүлээлээ, гэхдээ тэр нэрийг нь мэдэхгүй үзэсгэлэнт бүсгүйгээ олж харсангүй. Эцэст нь тэр ердөө зүүд төдий зүйл байж гэж бодол надад төрөв. Долоо хоногийн дараа би Мадам де Растельтэй оройн хоол идсэн юм байна. Найман цаг хооллоно гэж байсан ч цаг найм хагас болчхоод байхад биднийг зочны өрөөнд хүлээлгэсээр байлаа. Эцэст нь нэг зарц хаалга нээгээд Леди Алрой ирснийг зарлав. Энэ миний хайсан хүүхэн байлаа. Саарал торон гивлүүртэй тэрээр сарны гэрэл шиг алгуур дотогш орж ирэв ээ. Бүгд намайг түүнийг ширээнд уриасай гэж хүлээж байсан нь надад маш их таалагдсан шүү. Ширээнд суусныхаа дараа би огт юу ч бодолгүй,

–– Леди Алрой, би хэд хоногийн өмнө таныг Бонд гудамжинд харсан гэлээ.

Түүний царай цонхийн цайж, зөөлөн дуугаар надад,

–– Битгий чанга яриач; хүн амьтан дуулчих вий гэв.

Яриагаа онцгүй эхэлсэндээ би өөрийгөө зүхээд, даруй франц жүжгийн талаар ярилаа. Бүсгүй нэг хэвийн уянгалсан дуугаар тун бага ярих аж; хэн нэгэн хүн яриаг нь сонсчих вий гэж эмээж байгаа юм шиг. Би тэсэж ядан, мулгуу амьтан шиг дурласан мэт санагдаж байлаа. Дээр нь түүний тэр ер бусын нууцлаг байдал сэтгэлийг минь эзэмдэнэ. Хоолны дараа тэр даруй явахаар болж би түүнээс дахин уулзаж болох эсэхийг асуулаа. Бүсгүй хэсэг зуур шийдэж яван биднийг хүн амьтан харж байна уу гэсэн шиг эргэн тойрноо ажиглаад эцэст нь ‘За, маргааш дөрөв дөчин тавд’ гэв. Би Мадам Растелиэс түүний талаар ярьж өгөөч гэж хүссэн ч ердөө л Парк Лейнд том сайхан байшинтай, бэлэвсэн эхнэр гэдгээс өөр юм хэлсэнгүй. Дараа нь тэр бэлэвсэн хүүхнүүдийн тухай шинжлэх ухааны үндэслэлтэй гэсэн диссертацирхуу юм ярьж, төгс гэрлэлтийн жишээ авч тайлбарлаж эхлэхээр би даруй гэртээ харихаар гарлаа.

Би маргааш нь яг цагтаа Парк Лейн рүү очив. Гэтэл гэрийн үйлчлэгч нь ‘Леди Алрой түрүүхэнд гадагш гарсан’ гэж хэлэх нь тэр. Миний урам хугарч, гайхаж алмайрсаар клуб рүү явж хүрлээ. Удтал бодсоны эцэст түүнд захиа бичиж, надтай дахин нэг удаа уулзах боломжтой үгүйг нь асуулаа. Хэд хоног ер хариу ирсэнгүй, эцэст нь би түүнээс ‘Ням гарагт дөрвөн цагт гэртээ байна’ гэсэн зурвас авав. Зурвасын доод хэсэгт нэг хачирхалтай өгүүлбэр нэмж бичжээ: ‘Надад дахиж захиа бичихгүй байхыг хичээнгүйлэн гуйя, учрыг нь би танд өөрөө хэлэмз.’

Тэр ням гарагт намайг хүлээж авлаа, их дур булаам харагдаж байлаа. Гэхдээ салахын өмнө түүнд дахин захиа бичих бол дугтуйн дээр ‘Ногоон гудамж дахь Уайтэкерийн номын сангийн хатагтай Ноксод’ гэж бичихийг хүсээд, ‘Надад өөрийн хаягаар захиа авахаас болгоомжлох шалтгаан бий’ гэж учирлав.

Бид хэсэгтээ ойр ойрхон уулзлаа. Тэр байнга л нууцлаг дүртэй байдаг сан. Би түүнийг хэн нэгэн эрийн дарамтад байдаг хэрэг гэж таамагласан ч хүнээс ингэж зайгаа барьдаг хүнийг ер хэн дарамталж чадах билээ дээ. Миний хувьд ер ямар ч үр дүнд хүрэмгүй санагдана; тэр яг музейд байдаг болор бөмбөлөг шиг, нэг мөч тунгалаг харагдсанаа дараа нь нэг харахад будантай болж орхино. Эцэст нь би түүнийг эхнэр минь болооч гэж гуйхаар шийдлээ: Түүнтэй уулзах бүрд үзүүлдэг нууцлаг байдлаас нь залхаж цөхрөөд байсан юм. Захиандаа дараагийн даваа гарагт зургаан цагт надтай уулзах боломжтой юу гэж асуутал, тэр боломжтой гэж хариу бичжээ. Би ч хөл газар хүрэхгүй баярлаж байлаа. Тэр тайлж боломгүй нууцлаг дүртэй хэдий ч би түүнд учиргүй дурласан аж. Гэхдээ одоо бодоход тэр нууцлаг дүрд нь болж л би түүнд ухаан алдан дурласан юм билээ. Үгүй, би түүнд өөрт нь чин сэтгэлээсээ дурласан хэрэг. Нууцлаг төрх нь намайг шаналгаж, зовоож байсан. Би нууцынх нь учрыг олох гэж юунд тэгтлээ улайрсан юм бол?”

–– Чи тэр үед л учрыг нь олсон уу? гэж асуухад минь анд минь,

–– Тэгсэн байх. Чи угаасаа ойлгож байгаа биз хариулав.

“Даваа гарагт би авгатайгаа хоолонд ороод, цаг дөрөв болж байхад Мэрилебоны гудамжаар явж байлаа. Чи мэднэ дээ, авга минь Рижентс Паркт суудаг шүү дээ. Би Пиккадилли рүү явъя гэж бодож байсан юм, арын гудамжаар явах дөт зам олоод явж байтал өмнө минь Леди Алрой гарч ирэх нь тэр. Бүсгүй нүүрээ торон гивлүүрээр далдалчихсан, яаран алхалж байв. Гудамжны төгсгөлийн байрны өмнө ирмэгцээ шатаар дээш гараад хаалганы түгжээг мултлан дотогш орлоо. ‘Нууцын учир энэ байна’ гэж би өөртөө хэлээд, байрыг нь ажиглаж хартал, өрөөнүүдээ тус тусад нь түрээсэлдэг байр шиг санагдав. Тэр босгон дээр алчуураа унагажээ. Би авч халааслаад, одоо юу хийх вэ гэж эргэцүүлэн бодлоо. Тэгээд хүнийг ингэж тагнах нь зүйд нийцэхгүй гэж шийдээд, клуб рүү буцав. Зургаан цагт түүнтэй уулзахад минь тэр их өхөөрдөм харагдаж байх юм. Надад, ‘Тантай уулзах сайхан байна, би өдөржин гэрээс гарсангүй’ гэв. Би түүн рүү гайхан хараад, халааснаасаа алчуурыг нь гаргаж түүн рүү сунган, аажуу тайван, ‘Леди Алрой, та үүнийг өнөөдөр Кёмнор гудамжинд унагачихсан’ гэлээ.

Тэр над руу айсан дүртэй харсан ч алчуураа авах гэж түвдсэнгүй.

–– Та тэнд ямар ажилтай явсан юм бэ? гэж намайг асуутал,

–– Та хэн болоод намайг ингэж байцаагаад байгаа юм бэ? гэж уцаарлав.

–– Танд хайртай эр хүний хувиар асууж байна! Би энд танд гэрлэх санал тавихаар ирсэн юм!

Бүсгүй нүүрээ дараад уйлж эхлэв.

–– Надад учрыг нь хэл л дээ гэхэд минь, тэр босоод над руу эгцэлж хараад:

–– Лорд Мёрчисон, энд учирсаад байх юм байхгүй гэж айлдлаа.

Би, –– Та тийшээ хүнтэй уулзах гэж явсан! гэж хашхирлаа. –– Нуугаад байгаа юм тань энэ биз дээ?

Түүний царай хувхай цайж, –– Би хэнтэй ч уулзах гээгүй гэв.

–– Та үнэнээ хэлэхгүй юм уу?

–– Үнэнээ хэлээгүй яасан юм.

Би галзууртлаа уурлаж, юу хэлэхээ мэдэхээ больж орхив. Түүнийг элдэв муухайгаар дуудаад, байрнаас даруй ухасхийн гарлаа. Тэр маргааш нь надад захиа бичжээ. Би дугтуйг задлалгүй буцааж явуулаад, Ален Колвилтэй цуг Норвеги рүү явахаар бэлдэв. Би сарын дараа буцаж ирээд, ‘Өглөөний шуудан’ сонинд Леди Алройн нас барсан мэдээг харах нь тэр! Тэр дуурь үзэхээр яваад даарснаас уушгины хатгалгаа тусаж тав хоногийн дараа нас барсан ажээ. Би гашуудан, өрөөнөөсөө гарахаа больж, хүн амьтантай уулзахаа ч болилоо. Би түүнд үнэхээр хайртай байлаа, бүр галзууртлаа дурласан гэж болно. Бурхан минь, би түүнд ямар их хайртай байсан гээч!”

–– Чи тэр байранд нь дахиж очсон уу? гэж намайг асуухад Жеральд,

–– Очсон гэж хариулав.

“Би нэг өдөр Кёмнор гудамж руу очсон. Эргэлзээгээ тайлах зайлшгүй шаардлагатай байсан юм л даа. Хаалгыг нь тогштол нэр хүндтэй гэмээр авгай хаалга нээв. Би түрээслүүлэх өрөө байгаа эсэхийг асуулаа. Тэр ‘Эрхэм ноёнтон минь, уг нь ч зочны өрөөгөө хүнд түрээсэлмээр л байна. Нэг хатагтай түрээсэлсэн ч сүүлийн гурван сар ер ирсэнгүй. Өр нь нэмэгдээд байдаг. Танд түрээслүүлэхэд болохгүй юмгүй’ гэв.

Би нөгөө зургаа харуулан, ‘Энэ хатагтай мөн үү?’ гэж асуулаа.

Авгай ‘Тийм ээ мөн’ гэж уулга алдав. ‘Ноёнтон, тэр одоо ирэхгүй юм байх даа?’

–– Энэ бүсгүй нас барсан.

–– Үгүй байлгүй дээ. Манай хамгийн сайн түрээслэгч байсан юм. Зочны өрөөнд хааяа нэг ирж суух гэж сард гурван гиней төлдөг байсан.

–– Тэр энд хүнтэй уулздаг байсан юм уу?

Авгай надад бүсгүй энд ер хүнтэй уулзаж байгаагүй гэж учирлав. Байнга ганцаараа ирдэг байсан аж.

–– Үгүй тэгээд энд ганцаараа юу хийдэг байсан хэрэг вэ? гэж лавлаад би авгайгаас дараах хариултыг авлаа:

–– Өрөөнд суугаад, ном уншина, хааяа цай ууна.

Би хэлэх үггүй болж, авгайд нэг алтан зоос өгөөд гарч явсан юм. За чи одоо энэ бүгдийг юу гэмээр байна? Авгай үнэн хэлсэн болов уу?”

–– Үнэн хэлсэн байх.

–– Тэгээд Леди Алрой тэр байр руу яах гэж очдог байсан хэрэг вэ?

–– Жеральд анд минь дээ. Леди Алрой ердөө нууцлаг харагдах донтой бүсгүй байж. Гивлүүр зүүгээд тийшээ очдог нь ердөө өөрийгөө ямар нэг романы гол дүр гэж сэтгэж байсных. Нууцлаг юманд дуртай байж, тэгээд л тэр өрөөг хөлсөлсөн хэрэг. Гэхдээ тэр угтаа нууц гэх юмгүй Сфинкс юм.

–– Чи нээрэн тэгж бодож байна уу?

–– Гарцаагүй.

Жеральд ширэн хавтсаа нээж, бүсгүйн зураг руу удтал харсны эцэст “Тийм гэж үү?” гэж бувтналаа.

 

--